Biblioteka

• Informacje ogólne
• Konkurs
• Regulaminy
• Lektury
• Ciekawostki
• Niezbędnik ucznia
• Biblioteki cyfrowe

LITERACKA NAGRODA NOBLA

Uważana jest za najbardziej prestiżową międzynarodową nagrodę literacką na świecie. Ustanowiona została razem z czterema innymi nagrodami przez Alfreda Nobla w testamencie z 1895 roku. Przyznawana jest od 1901 r. przez Szwedzką Akademię. 10 grudnia w Sztokholmie odbywa się uroczysta Ceremonia Wręczenia Nagrody Nobla. Laureat jest wybierany we wrześniu, a jego nazwisko ogłasza się w październiku, zawsze w czwartek. Wśród laureatów dominują pisarze i poeci obszaru języka angielskiego.

• Henryk Sienkiewicz (1905)
• Władysław Reymont (1924)
• Czesław Miłosz (1980)
• Wisława Szymborska (1996)
• Olga Tokarczuk (2019)

KALENDARIUM WYBRANYCH ŚWIĄT ZWIĄZANYCH Z BIBLIOTEKĄ I KSIĄŻKĄ

1. 3 marca – Światowy Dzień Pisarza
2. 2 kwietnia – Międzynarodowy Dzień Książki Dziecięcej
3. 23 kwietnia – Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich
4. 8 maja – Dzień Bibliotekarzy i Bibliotek
5. 8-15 maja – Tydzień Bibliotek

PATRONI ROKU 2021

7 listopada 2020 Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął uchwałę ws. ustanowienia roku 2021 Rokiem Stanisława Lema, Cypriana Kamila Norwida, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Tadeusza Różewicza. 2021 będzie także rokiem Konstytucji 3 Maja i kard. Stefana Wyszyńskiego.

Sejm uczcił pamięć kardynała Stefana Wyszyńskiego ustanawiając 2021 Rokiem kardynała Stefana Wyszyńskiego. W 2021 r. przypada 40. rocznica śmierci, a także 120. urodzin duchownego. W uchwale zwrócono uwagę, że kard. Wyszyński był głosicielem uniwersalnych wartości chrześcijańskich i mężem stanu. Występował w imieniu Ojczyzny, domagając się od komunistycznych władz poszanowania wolności religijnej i broniąc polskiej kultury. W tekście przypomniano, że kard. Wyszyński podkreślał konieczność zrozumienia znaczenia wolności Narodu, która dla każdego obywatela winna być wielkim dobrem i rzeczywistą własnością. „Wolność Narodu była dla Prymasa Tysiąclecia priorytetem działalności kapłańskiej i społecznej” - napisano w dokumencie.

Sejm ustanowił 2021 Rokiem Stanisława Lema, najwybitniejszego przedstawiciela polskiej fantastyki i jednego z najpoczytniejszych pisarzy science-fiction na świecie, autora m. in. „Cyberiady”, „Solaris” czy „Bajek robotów”. W przyszłym roku przypada 100. rocznica urodzin pisarza. „W swoich rozważaniach nad kondycją współczesnego człowieka, skutkami postępu technicznego i cywilizacyjnego dostrzegał wiele zagadnień fundamentalnych dla kultury i myśli współczesnej. Przestrzegał przed negatywnymi skutkami technicznego rozwoju cywilizacji, a jego prace teoretyczne i prognozy futurologiczne mają znaczący wpływ na definiowanie miejsca ludzkości we wszechświecie i prognozowanie jej losu” - głosi tekst uchwały.

Izba podjęła uchwałę ustanawiającą 2021 Rokiem Cypriana Kamila Norwida (200. rocznica urodzin), wybitnego poety, dramatopisarza, prozaika i myśliciela, a także artysty sztuk pięknych. W twórczości swej Norwid odwoływał się do narodowej i ogólno-europejskiej tradycji, a zarazem był odważnym nowatorem. „Twórczy wkład Norwida w nowoczesną polską literaturę, a szerzej w polską kulturę, jest ogromny, na wielu polach decydujący. W uznaniu zasług dla polskiej sztuki, dla polskiego życia umysłowego i polskiej kultury, w dwustulecie jego urodzin, Sejm Rzeczypospolitej ogłasza rok 2021 Rokiem Cypriana Norwida” - czytamy.

Krzysztof Kamil Baczyński - jeden z najwybitniejszych przedstawicieli poetów pokolenia Kolumbów - to kolejny patron 2021 roku. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Armii Krajowej, a dwa lata temu, na mocy postanowienia prezydenta Andrzeja Dudy, otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej oraz osiągnięcia w działalności na rzecz rozwoju polskiej kultury. „W uznaniu zasług Krzysztofa Kamila Baczyńskiego dla polskiej sztuki, dla polskiej niepodległości i polskiej kultury, w stulecie jego urodzin, Sejm Rzeczypospolitej ogłasza rok 2021 Rokiem Krzysztofa Kamila Baczyńskiego.

Jednocześnie Sejm Rzeczypospolitej oddaje hołd innym przedstawicielom poetów pokolenia Kolumbów poległym w trakcie okupacji niemieckiej - Tadeuszowi Gajcemu, Janowi Romockiemu, Zdzisławowi Stroińskiemu, Józefowi Szczepańskiemu i Andrzejowi Trzebińskiemu” - podkreślono w tekście dokumentu. W 2021 r. przypada 100. rocznica urodzin poety.

Patronem 2021 r. został również Tadeusz Różewicz, wybitny polski poeta, dramaturg, prozaik i scenarzysta, głęboko związany z losem pokolenia wojennego, baczny obserwator życia codziennego, społecznego i politycznego. W 2021 r. przypada 100. rocznica urodzin Różewicza. „Filozoficzna i egzystencjalna głębia obecna w twórczości Różewicza ma charakter uniwersalny, dzięki czemu nie tylko trafia do odbiorców z całego świata, ale jeszcze długo będzie oddziaływać na współczesną literaturę polską” - napisano w dokumencie.

Sejm przyjął też uchwałę ustanawiającą 2021 Rokiem Konstytucji 3 Maja. Uchwalony w 1791 r. przez Sejm Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego akt wprowadził trójpodział władzy, niósł gwarancje swobód obywatelskich, tradycje chrześcijańskie, tolerancję i wartości Oświecenia. Jako pierwsza w Europie i druga na świecie Ustawa Rządowa stanowiła dowód głębokiego patriotyzmu oraz zrozumienia spraw obywatelskich i społecznych. „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, świadomy znaczenia Konstytucji 3 Maja jako ważnego elementu pamięci zbiorowej, oddając hołd wszystkim, którzy przyczynili się do powstania tego wiekopomnego aktu - myślicielom politycznym, posłom na Sejm Czteroletni, przedstawicielom ówczesnego obozu patriotycznego oraz pokoleniom Polaków, których niezłomna walka pozwoliła na przetrwanie lat niewoli i odzyskanie niepodległości, zachęca do refleksji nad dziedzictwem Konstytucji 3 Maja współcześnie” – oświadczono.

„SŁOWNICZEK POJĘĆ BIBLIOTECZNYCH” - KRÓTKIE HASŁA OMAWIAJĄCE TERMINY BIBLIOTECZNE

• ADRES WYDAWNICZY – zespół danych określających miejsce i datę wydania wydawnictwa oraz nazwę wydawcy. W przypadku książki umieszczany jest najczęściej na dole karty tytułowej lub na jej odwrocie.
• ARTYKUŁ – utwór publicystyczny, literacki lub naukowy (np. rozprawy), samodzielna piśmienniczo część większej całości (np. czasopisma).
• BELETRYSTYKA – utwory literatury pięknej, głównie powieści i nowele, często o charakterze lekkim.
• BIBLIOFILSTWO – zamiłowanie do zbierania książek, kolekcjonowania rzadkich i cennych druków.
• BIBLIOGRAFIA – uporządkowany spis dokumentów dobranych według określonych kryteriów, którego celem jest pełnienie funkcji informacyjnych.
• BROSZURA – wydawnictwo zwarte o objętości do 48 stron, szyte przez grzbiet lub z boku, oprawione w miękką kartonową okładkę lub papier, ma zwykle jedną kartę tytułową, a tytuł jest często umieszczany na okładce.
• CYMELIA – grupa zbiorów bibliotecznych szczególnie cennych, udostępniana często tylko w postaci fotokopii, mikrokopii lub zapisów techniką cyfrową.
• EKSLIBRIS – artystycznie skomponowany znak własnościowy książki z nazwiskiem i symbolicznym znakiem właściciela lub nazwa instytucji, odbity na kartce przyklejonej na wewnętrzną stronę okładki.
• ERRATA – wykaz błędów i pomyłek dostrzeżonych w trakcie drukowania wydawnictwa, opublikowany (wraz ze sprostowaniem) na końcowych stronach lub w postaci osobnej kartki.
• FISZKA – kartka do sporządzania notatek.
• INDEKS – skorowidz, pomocniczy spis wybranych nazw, dat, cytatów wymienionych w danym dokumencie lub zbiorze dokumentów, sporządzony w układzie alfabetycznym, chronologicznym, umieszczany zazwyczaj na końcu dokumentu i wskazujący miejsce, w którym dane hasło indeksowe jest wspomniane w dokumencie (numer strony).
• INKUNABUŁ – stary druk wydany przed 1510 rokiem.
• LITERATURA PRZEDMIOTU – inaczej bibliografia załącznikowa, zestawienie bibliograficzne dołączone do książki lub artykułu, zawierające skrócone opisy bibliograficzne dokumentów, na które powołuje się autor publikacji, bądź tylko związanych z jej tytułem.
• OPIS BIBLIOGRAFICZNY – zespół danych według cech niezbędnych do jego identyfikacji oraz informacje uzupełniające, które mogą być dodawane dla bliższego scharakteryzowania dokumentu.
• PERGAMIN – materiał pisarski wyrabiany ze skóry zwierząt, zaczął konkurować z papirusem w II w. p. n. e.
• PERIODYK – wydawnictwo ciągłe, ukazujące się w określonych odstępach czasu (np. czasopismo, gazeta)
• PRZYPISY – komentarze, objaśnienia, uwagi dodatkowe autora lub wydawcy umieszczone zwykle u dołu strony, na końcu rozdziału, dokumentu.
• RĘKOPIS – manuskrypt, tekst napisany ręcznie.
• STARY DRUK – starodruk, druk wydany do 1800 roku włącznie.
• WOLUMEN – wolumin, pojedynczy oprawiony egzemplarz druku, niezależnie od tego czy zawiera jedno dzieło, jego część czy też odrębnie opublikowane wydawnictwa, mechanicznie połączone wspólną oprawą.
• WYDAWNICTWO CIĄGŁE – wydawnictwo o nieprzewidzianym z góry zakończeniu, ukazujące w określonych lub nieokreślonych odstępach czasu, częściami opatrzonymi wspólnym tytułem i zwykle oznaczonymi numerycznie lub chronologicznie (numery, zeszyty, tomy, roczniki)
• WYDAWNICTWO ZWARTE – dzieło stanowiące zamkniętą całość (jedno lub wielotomowe)
• ZESTAWIENIE TEMATYCZNE (BIBLIOGRAFICZNE) – opracowanie dokumentacyjne zawierające bibliografię dokumentów na określony temat ZWÓJ – najstarsza forma książki, znana od IV tysiąclecia p. n. e. Najwcześniejsze są zwoje papirusowe (Egipt, Grecja), następnie zwoje pergaminowe (Rzym, Bizancjum) i papierowe (Daleki Wschód). Tekst pisano na wewnętrznej stronie zwoju w kolumnach o szerokości ok. 35 znaków. Pełny tytuł dzieła (kolofon) umieszczano na końcu zwoju. Od II w. zwój był zastępowany przez kodeks.